Matrivrouwen, toen en nu

Inhoud

1. Beschrijving inhoud
2. Fragment uit de inleiding
3. Recensie door dr. Sietske Dijkstra

Dit boek is de basis van:
Online opleiding in 3 losse cursussen: Matrivrouwen, toen en nu

Beschrijving inhoud

ISBN 978 90 90386 98 0, 320 pagina’s

Onderverdeeld in:

• Deel 1: Cultuur en demografie van matrivrouwen
• Deel 2: De slavernij* en haar nasleep
• Deel 3: Matrisamenlevingsvormen, opvoeding in matrigezinnen
• Deel 4: Seksueel misbruik en fysieke mishandeling in matrigezinnen
• Deel 5: Slotconclusie en onderzoeksbevindingen

Dit vijfdelig boek geeft een verrassend inzicht in de matrisamenlevingsvormen van matrivrouwen en hun nazaten, vanaf de ronselpraktijken in Ghana, herkomstlanden Suriname, Caribisch gebied tot aan Nederland. Op basis van de twee pijlers seksualiteit en financiën/ arbeid, werd zij in de Afrikaanse gemeenschap boven de man gepositioneerd als de hoeksteen van de samenleving. Aan dit eerbiedwaardig leven bracht de slavernij een eind.

Ze werd geronseld voor arbeidsdoeleinden, maar haar eervernietiging begon al bij de overtocht naar diverse kolonies. De identiteitsloze slavenfase brak aan, hun mensenrechten werden wettelijk ontnomen. Zo werden ze het eigendom van de machtige blanken. De vrouw had niet langer de macht over zichzelf, haar kinderen, het huwelijk, noch kon zij bescherming bieden tegen haar seksueel misbruik en mishandeling. In de onderdrukte positie ontwikkelt zij overlevingsstrategieën zoals verdraagzaamheid en beheersing. Gehoorzaamheid en aanpassen werden haar Agency.

De gevolgen van de slavernij zijn nochtans zichtbaar in diverse complexe matrisamenlevingsvormen.

De herstelfase brak aan, ze pakte het matrileven op met blote handen, dat zij, hoe krom of scheef ook, wist te handhaven tijdens de slavernij. Hoewel het moeilijk was om een gezin te stichten, bleven de pijlers seksualiteit en financiën/ arbeid, bij het vormen van een samenleving, doorslaggevende factoren.
Als centrum in het gezin heeft ze weinig vertrouwen in een ander, ze werkt net zo hard als de man om haar kinderen te beschermen. Het vertrouwen in de seks van de man, die in de slavernij de passagierende vaderrol ontwikkelde, is minimaal.

De gevolgen van de slavernij zijn nochtans zichtbaar in diverse complexe matrisamenlevingsvormen. De bezoek-/ latrelatie, waarin de moeder hoofd van het gezin is, levert tegenwoordig veel opvoedingsproblemen op. Kinderen hebben bij de vorming een vader en moeder nodig. In het huwelijk of samenwonen vecht de matrivrouw op het scherpst van de snede haar positie aan. Met haar rugzak vol ervaringen van voorgaande generaties heeft ze veel vertrouwen in zichzelf.

Bea Lalmahomed is onderwijskundige, agogische gedragswetenschapster. Zij schreef de boeken: EER, leven met eergedrag en eerverlies, Schade, schande, schuld, Hindostaanse vrouwen, Creoolse vrouwen, opvoeding en levensstijl, is coauteur van Andere tijden andere meiden en Thuis.

Uit de inleiding

Afro-matrivrouwen uit de Nederlandse kolonie komen uit de wilde kust: Suriname, Barbados, Demerara, Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint-Eustatius en Sint-Maarten. Buiten de nazaten van slaven die in Nederland wonen, zijn er ook vluchtelingen/ migranten die vallen onder de noemer matri-huishoudens uit Ghana, Congo, Senegal, diverse Afrikaanse stammen, enzovoorts.

[...]

Deze vrouwen zijn ook deel van de Nederlandse samenleving en worden betrokken bij het beantwoorden van de vragen:

Welke problemen manifesteren zich in de verschillende Afro-Nederlandse matrigezinnen en hoe zou het eventueel aangepakt kunnen worden?

Korte uitweiding over de begrippen

Bij het beschrijven van de Afro-huishouding worden de begrippen ‘matrifocale’ en ‘matrilineair’ steeds gebruikt. Wat betekenen deze begrippen?

Matrifocale: is het type huishouden/ de samenleving dat wordt beïnvloed door cultuur/ traditie en gereguleerd wordt vanuit de vrouwelijke lijn.

De Matrilineair: is het juridische deel van het matriarchaat. Het verwantschaps-systeem dat de levensstijl en gedragsregels bepaalt vanuit de bloedlijn van moeder, grootmoeders, overgrootmoeders en betovergrootmoeders de ‘bé sama, de mensen van de buik’.Matri: in dit onderzoek wordt de parapluterm matri gebruikt voor de begrippen matrifocale en matrilineaire.